THE WATER STRUCTURES IN KONYA-HATUNSARAY (LYSTRA) AND ITS SURROUNDINGS

Konya’nın 35 km kadar güneybatısında, merkez Meram ilçesine bağlı Hatunsaray mahallesi Türk çağında, Likaonya’nın meşhur kentlerinden antik Lystra üzerinde kurulmuştur. Yeni Ahit’te, Aziz Pavlus’un Anadolu’da Hıristiyanlığı yaymak üzere gerçekleştirdiği seyahatlerinde uğradığı kentler arasında adı geçen Lystra/Hatunsaray ile birlikte yine yakın civarda yer alan Kilistra/Gökyurt, Botsa/Güneydere ve Detse/Yeşildere; Kapadokya Frigya’dakilere benzer, kaya oyma tekniğinde dini sosyal yapılarıyla dikkat çeken yerleşimlerdir. çevresinde 2012-2013 yılları gerçekleştirdiğimiz yüzey araştırmalarında, bölgedeki tarihi su yapılarının coğrafi koşullar altında tasarlanmış; başta içme zirai kullanım olmak temizlik ulaşım gibi temel yaşamsal ihtiyaçları karşılamaya yönelik üretilmiş mimari çözümler oldukları görülmüştür. Burada incelenen 3 çamaşırhane, 13 çeşme, 8 köprü 7 sarnıç çevresinin döneminde canlanan sosyoekonomik hayatına sınırlı kaynaklarının tarih içindeki kullanımına dair maddi kültür verileridir. Bölgede özellikle, Roma çağında yaygınlık kazanan yapımının de devam ettiği hidrolik özellikleri bölgeye has bir depolama tekniğinin geliştiği söylenebilir. Ayrıca, çeşme kitabelerinden kültürü halk mimarisinde yapı yönetimi hakkında özgün çıkarımlar yapılabilmektedir. Selçuklu ilçesi Sille Çamaşırhanesi’nden başka Konya’daki diğer üç çamaşırhane Gökyurt’tadır. Öte yandan Hatunsaray’ın Konya - Antalya Alanya kervan yolu bulunması irili ufaklı akarsular çok sayıda yapımını gerektirmiştir. Araştırma bölgesinin sivil mimarisini ele çalışmalarda yapıları özelinde mimarlık, sanat yerleşim arkeolojisi yönlerinden değerlendirilmeye gidilmemiştir. Bu çalışmada; konunun sınırları önemine değinilen giriş bölümünü takiben tarihsel topografyası ana hatlarıyla tanımlanmış, mimarisi içinde bölge karakteristik belirlenerek, kentsel arkeoloji açısından taşıdıkları değere çekilmiş araştırma sonuçlarıyla ayrıntılı kataloğuna verilmiştir.